Βίνσεντ Βαν Γκογκ (Vincent W. Van Gogh) 1853-1890 Το έργο του
Οι πατατοφάγοι
ή Βαγόνι 3ης
θέσης (1885)
Συνειδητά
χρησιμοποιεί σκούρα χρώματα
και παραμόρφωση, που τείνει
προς το γκροτέσκο. Τα πρόσωπα που
ζωγραφίζει δεν είναι όμορφα, δεν έχουν
χάρη, υπάρχει σκοτάδι, «ατμόσφαιρα», το
περιεχόμενο του τραπεζιού είναι φτωχό
(πατατοφάγοι), γιατί ακριβώς θέλει να
δείξει τον μόχθο των φτωχών ανθρώπων
και ότι με μόχθο κερδίζουν το φαί τους.
Δεν είναι ιδιαίτερα αγαπητό έργο αλλά
δίνει κατεύθυνση.
Επηρεάζεται από
τον Πουαντιγισμό και τον Ιμπρεσιονισμό.
Σπορέας το
ηλιοβασίλεμα (1888)
Καθαρές
φιγούρες, καμπύλες, καθαρό σχήμα. Είναι
εμφανής ο τρόπος σχεδίασης.
Στο δέντρο παρατηρούμε επιρροή από
Ιαπωνισμό. Ο Βαν Γκογκ έκανε έργο
ξεχωριστό με αυτονομία, οπότε δεν τον
κατατάσσουμε, είναι απλά Μετα –
Ιμπρεσιονιστής. Κλειδί της τέχνης του
είναι το χρώμα. Αντλεί έμπνευση από την
πραγματικότητα, αλλά το χρώμα του έχει
ψυχολογικές προεκτάσεις. Σηματοδοτεί
κατεύθυνση τέχνης, όπου ο καλλιτέχνης
χρησιμοποιεί το χρώμα για να εκφράσει
συναίσθημα – όχι ονειρικό
στοιχείο συμβολισμού, αλλά υπαρξιακή
αγωνία του δημιουργού. Η
τραγικότητα του συναισθήματος εκφράζεται
μέσα από τη ζωγραφική, ένα στοιχείο
είναι το χρώμα ένα άλλο στοιχείο είναι
η παραμόρφωση. Δεν έχει
σημασία τι χρώμα έχει ο ουρανός, ζωγραφίζει
σαν να γράφει, εκδηλώνει την αντίληψή
του για τη φύση μέσα από το δικό του
ψυχισμό. Πολλά έργα του μοιάζουν μεταξύ
τους γιατί τα αντιγράφει Ο τεράστιος
ήλιος, το δέντρο συγκλίνει με τη φιγούρα,
το προσωπικό του δράμα είναι παρόν.
Ίριδες (1889)
Ο Βαν Γκογκ
δέχτηκε επίσκεψη του Γκογκέν, αλλά
τσακώθηκαν και απείλησε τον Γκογκέν με
ένα ξυράφι. Έπειτα γύρισε και έκοψε ένα
κομμάτι από το λοβό του αφτιού του και
το κομμάτι το έδωσε σε μια πόρνη (οι
μόνες του σχέσεις ήταν πόρνες). Κλείστηκε
οικιοθελώς σε τρελλοκομείο. Έκανε το
έργο μέσα στο τρελλοκομείο και είναι
αριστούργημα. Τα λουλούδια , έκφραση
αγωνίας, οι λόγχες σαν λαβύρινθος,
σύγχυση… Ο χώρος είναι πνιγμένος στο
πρώτο επίπεδο. Ένταση και
βίαιη αντιμετώπιση θέματος και χρώματος
– εξαιρετικά χρωματικά
στοιχεία ,καφεκόκκινη περιοχή σε σχέση
με κόκκινη κηλίδα – ψυχαναλυτική
προσέγγιση – το μόνο λευκό
άνθος αντιπροσωπεύει τον εαυτό του.
Νυχτερινό καφενείο (1888)
Έχει προοπτική,
είναι χώρος θερμός, με ένταση και
απομόνωση. Πιστεύει ότι το καφενείο
είναι ένα μέρος που μπορεί κάποιος να
καταστραφεί (μέσα από το κόκκινο και το
πράσινο). Πίνει και ο ίδιος, καπνίζει,
δεν προσέχει τον εαυτό του. Η
αντίθεση κόκκινου- πράσινου, είναι
αρρωστημένη διάσταση χρώματος (οξείδωση),
που δεν έχει καμία σχέση με το χρώμα της
φύσης.Χρησιμοποιεί
το κόκκινο του αίματος που δείχνει
πάθος, βία, κίνδυνο. Δεν
υπάρχει μόνο χρωματική ένταση αλλά και
η απόδοση της πινελιάς στο φως, δημιουργεί
ατμόσφαιρα αποπνικτική. Οι άνθρωποι
είναι στα τραπέζια μόνοι –
παρακμή χώρου. Στα πόδια
του τραπεζιού χρησιμοποιεί μαύρο και
μπλε περίγραμμα και σκιά, που δείχνουν
απειλή και έχει απότομη προοπτική. Δεν
έχει κάτι που να μας ηρεμεί και να μας
σταθεροποιεί. Ο χώρος είναι
εξπρεσιονιστικός, σύμβολο παρακμής και
απόγνωσης του ανθρώπου, με όρους
ζωγραφικούς.
Αυτοπροσωπογραφία
με δεμένο αφτί (1889)
Εδώ υπάρχει
ψυχισμός στην έκφραση του προσώπου,
ψυχρότητα στο βλέμμα. Το
πρόσωπο είναι τρομακτικά παγωμένο –
έχει «φύγει» από τον εαυτό του.
Συγκομιδή
στον κάμπο της Λα Κρο (1888)
Τοπίο, όπου
αποδίδει τα σταροχώραφα του νότου. Χρώμα
και πινελιά χτίζουν τον χαρακτήρα του
τοπίου.
Έναστρη νύχτα (1889)
Είναι ένα όνειρο,
τα αστέρια είναι φωτεινά σημεία, ο
ουρανός έχει κίνηση, ένταση, ενέργεια,
δύναμη. Η ενέργεια σταθεροποιείται από
τα κυπαρίσσια.
Προσωπογραφία
του μπάρμπα Τάγκι (1887)
Ήταν υπαρκτό
πρόσωπο, χρωματοπώλης. Στο έργο του
κυριολεκτικά αντιγράφει Ιαπωνικά
χαρακτηριστικά αλλά και τα ενσωματώνει.
Είναι μια ελαιογραφία με τεράστια
εκφραστική δύναμη. Δημιουργεί
δικούς του εκφραστικούς όρους.
Υπάρχει ισάξιος τρόπος αποτύπωσης,
ενσωμάτωση φιγούρας. Αποτυπώνεται ο
καλός χαρακτήρας και η καλή διάθεση του
ανθρώπου. Υπάρχει δομή
έργου και σχέδιο.
Ηλιοτρόπια (1888)
Έχει συνδεθεί
με το συγκεκριμένο λουλούδι. Θαυμάζει
τον Γκογκέν και τον έχει καλέσει
προκειμένου να δημιουργήσει την ομάδα
που ήθελε. Το έργο του είναι εξαιρετικό.
Μπορεί να το εκτιμήσει
καλύτερα κάποιος από κοντά. Όλες οι
αναπαραγωγές στερούν τεράστιο κομμάτι
της τέχνης του. Το πραγματικό
έργο είναι μοναδικό. Η πινελιά και το
κτίσιμο του έργου είναι μέρος του εαυτού
του. Από κοντά νοιώθεις την ύλη. Κάνει
σπουδή για το κίτρινο χρώμα.
Με το κίτρινο εκφράζει φιλία και
δημιουργία, σοφό στοιχείο η μπλε γραμμή.
Έχει φτιάξει σειρά από ηλιοτρόπια. Τα
μαραμένα ηλιοτρόπια συνομιλούν με
σκουρόχρωμες πινελιές, που με τη σειρά
τους συνομιλούν με τη μπλε γραμμή, που
φτιάχνει το επίπεδο στο έργο – δύναμη
γραμμής, επιπεδότητα χώρου και τα πάντα
ορίζονται από περιγράμματα. Το χρώμα
χτίζεται με πινελιές.
Το υπνοδωμάτιο (1888)
Είναι ο δικός
του χώρος. Επιλέγει τα χρώματα με ένταση
πινελιάς που δίνει υπόσταση σε όλο το
έργο, υπάρχει συνομιλία χρωμάτων. Κάνει
χρήση οπτικής, έχουμε αίσθηση βάθους.
Η στιβαρότητα του κρεβατιού βγάζει
δύναμη και χρωμάτων και όγκου – οι
πράσινες γραμμές ισορροπούν το κίτρινο
και το γαλάζιο. Έχουμε
συνομιλία θερμών και ψυχρών χρωμάτων,
σε ένα έργο ήρεμο, απλό και καθαρό στην
περιγραφή, που δίνει μια
γαλήνια εικόνα (γαλήνη οικογενειακής
ζωής).
Αυτοπροσωπογραφία
με γκρίζο τσόχινο καπέλο (1887)
Παρατηρούμε
βίαιο ψυχισμό μέσα από πινελιές (επιρροή
Πουαντιγισμού). Η ένταση
είναι στη ματιά.
Αυτοπροσωπογραφία (1889)
Έργο συγκλονιστικό
από κοντά. Ενώ το γαλάζιο είναι ηρεμιστικό
χρώμα, αποδίδει ένταση και αποπνικτική
δύναμη, παρ’ όλο που χρησιμοποιεί
γαλάζιο και πράσινο. Έχει διακριτή
κυματιστή πινελιά (επιρροή από Ιαπωνισμό),
στρόβιλο που δεν καθορίζει χώρο, μιλάει
μέσα από τη δίνη της πινελιάς –
έχει βίαιη ενέργεια, ρυθμική, οι στρόβιλοι
όμως είναι ανησυχητικοί… Οι
καμπύλες είναι σχήματα καθησυχαστικά,
εδώ ΟΧΙ! Αποδίδει τα χαρακτηριστικά με
οξειδωμένο πράσινο. Το
μόνο χρώμα που σπάει είναι στα γένια
και στα μαλλιά. Αποτυπώνει
το μέγιστο της έντασης στο βλέμμα,
αποδίδει μοναξιά, θλίψη, απόγνωση – το
βλέμμα διαπερνάει τον θεατή, δίνοντας
την τραγικότητα του ανθρώπου.
Έχουμε κορύφωση ψυχισμού. Το έργο αυτό
έγινε δυο μήνες πριν αυτοκτονήσει.
(σύγκριση με
πορτρέτο Ρέμπραντ το 1655)
Σταροχώραφα
με κυπαρίσσια (1889)
Έντονο το
κυπαρίσσι , σαν να σχίζει τον ουρανό. Τα
στάχια κινούνται. Απελευθερώνει την
πινελιά του και δημιουργεί ένταση και
κίνηση στη φύση. Τα κυπαρίσσια είναι
σαν φλόγες, έχει ξεφύγει
από απλή αναπαράσταση.
Σταροχώραφο
με κοράκια (1890)
Θεωρείται ότι
είναι το τελευταίο του έργο.
Προμηνύεται καταιγίδα. Οι δυο δρόμοι
δεν οδηγούν πουθενά, ο τρίτος πνίγεται
στα στάχια - αδιέξοδο… Τα κοράκια είναι
προμήνυμα θανάτου ή ανακούφισης μετά
το θάνατο.